Piąta i ostatnia międzynarodowa mobilność LTTA – Learning, Teaching and Training Activities – przewidziana w ramach projektu Erasmus Plus „Click on T” odbyła się na Litwie od 15 do 18 marca 2022 r.
Po pobycie w Rumunii, który miał miejsce w styczniu, przedstawiciele Fondazione Toscana Sostenibile Italy, Carla Sabatini i Sergio Brunetti pojechali na Litwę, aby wspólnie z partnerami uczestniczyć w czterodniowych szkoleniach, obejmujących wizyty studyjne, warsztaty i seminaria.
Gospodarzem i organizatorem ostatniej sesji była organizacja Socialiniu investiciju valdymo centras (Socinvest), która zajmuje się nieformalną edukacją dorosłych i doradztwem.
Uczestnicy przeprowadzili szereg działań skupionych wokół tematu znaczenia komunikacji; Partnerzy podzielili się swoimi doświadczeniami w podnoszeniu świadomości dorosłych na temat zmian klimatycznych i wspólnie przeanalizowali konkretne sposoby, za pomocą których radzą sobie z tymi zmianami.
Spotkania rozpoczęły się 15 marca wraz z przybyciem partnerów, oficjalnym powitaniem i prezentacją programu w Centrum dla Zwiedzających Państwowej Służby ds. Obszarów Chronionych. Następnie odbyło się seminarium poświęcone doświadczeniom zdobytym podczas działań upowszechniających wiedzę na temat zmian klimatycznych prowadzonych przez partnerów.
Później przyszła kolej na Gabiję Gataveckaitė, członkinię organizacji pozarządowych Fridays for future Lithuania i Extinction rebellion Lietuva, która przedstawiła doświadczenia i metody działania dwóch grup, do których należy, oraz prezentację pt. “Sposoby komunikowania się aktywistów klimatycznych”. Prezentacja została zarejestrowana do wykorzystania w przyszłości. Spotkanie zakończyło się pytaniami uczestników. Dzień zakończył się obiadem dla całej grupy w wegańskiej restauracji.
Rankiem 16 marca ponownie spotkaliśmy się w Centrum dla Zwiedzających.
Sesję rozpoczęła Lina Paškevičiūtė z Environmental Coalition, organizacji patronackiej zrzeszająca litewskie NGOsy związane ze środowiskiem, której misja jest zbieżna z projektem Click-on-T: wymiana wiedzy, doświadczeń i edukacja obywateli w kwestiach środowiska poprzez otwarty i konstruktywny dialog.
Szczegółowo przedstawiono procesy organizacji pozarządowych w zakresie ochrony środowiska, poczynając od Krajowego Porozumienia Leśnego (NMS), a następnie przechodząc do tematyki kursów i szkoleń. Jego wystąpienie spotkało się z dużym uznaniem, a uczestnicy z różnych krajów zaangażowanych w projekt zadali wiele pytań. Również w tym przypadku materiały zapewnione przez prelegenta zostały zachowane w dokumentacji projektu Click-on-T.
Po krótkiej przerwie kawowej przeprowadzone zostały wywiady z uczestnikami projektu, dotyczące głównie ich roli i działań wolontariuszy w ich społeczności oraz tego, jak z ich strony wygląda edukacja osób po trzydziestce.
Następnie zostały przeprowadzone warsztaty „Jak przekształcić komunikaty w opowieść” przez przedstawiciela Centrum dla Odwiedzających. W tym przypadku media powinny być zintegrowane na okrężnej trajektorii, która zaczyna się od ważnego fundamentu dla Ministerstwa: integracji wszystkich kultur, od ekologicznej po ściśle związaną z kulturą litewską. Różnorodne, dobrze zorganizowane sale z panelami, interaktywnymi ekranami wideo, tabletami, projekcjami i wszystkim, co może wyjaśnić i pokazać, co się dzieje w parkach i rezerwatach przyrody oraz jak można działać na rzecz środowiska, a co za tym idzie, własnej społeczności.
Po południu odbyła się wycieczka z przewodnikiem po alejkach i placach historycznego centrum Wilna prowadzona przez Martynasa Norbutasa, gdzie omówiona była historia miasta, które uważane za Jerozolimę Północy.
17 marca był dniem, w którym uczestnicy mogli zobaczyć w jaki sposób odpady są przetwarzane, jak wygląda odzyskiwanie surowców do ponownego użycia a także zanurzyć się w nieskażonej przyrodzie.
Uczestnicy projektu udali się do miejscowości Galinė, aby odwiedzić centrum recyklingu EMP. Przywitali ich dr Dalia Jokubauskienė, dyrektor generalny i jej współpracownicy, którzy po zapewnieniu grupie środków bezpieczeństwa pełnili rolę przewodników po przedsiębiorstwie. Uczestnicy zwiedzili miejsca, w których po rozładunku z ciężarówek lodówki są umieszczane na taśmie, potem pracownicy oddzielają z nich poszczególne części, a następnie maszynowo oddzielane są poszczególne komponenty. To samo dzieje się z urządzeniami elektronicznymi – tutaj praca przebiega w dużej części ręcznie, bo nie da się w pełni zautomatyzować tego procesu. „W tego typu pracy zatrudnia się co najczęściej kobiety, ponieważ są bardziej precyzyjne”. Dodano, że poszczególne komponenty są coraz mniejsze, a przez to mniej skuteczne jest ich oddzielanie. Rozwój technologii postępuje bardzo szybko, dlatego ważne jest aby wprowadzić regulacje dla producentrów, aby powtrzymać generowanie ilości odpadów elektronicznych i ułatwić ich recykling. Wizyta zakończyła się projekcją filmów związanych z procesem urban miningu, czyli górnictwa miejskiego, dobrą kawa i upominkami dla uczestników. To była bardzo ceniona wizyta – odwiedziny w tego typu zakładach mają silny wymiar edukacyjny i znacznie bardziej pomagają zrozumieć, że selektywne zbiórki odpadów mają sens. Edukacja i szkolenia są w tym wymiarze są niezbędne ponieważ „Ludzie nie ufają, gdy nie rozumieją”.
Po obiedzie uczestnicy udali się autobusem na wycieczkę edukacyjną z geologiem doktorem Jonasem Sečkusem. Geolog dzieli swoje życie między badania i edukację i w tym celu stworzył coś, co można by nazwać pokazem plenerowym: z pomocą plakatów i codziennych przedmiotów pokazuje orbitę planety i bieg rzek , co daje niepowtarzalne przeżycie, które z pewnością pozostaje na dłużej w pamięci niż oglądanie filmu czy „normalny” spacer po lesie.
Po wprowadzeniu do historii geologicznej Ziemi i obszaru bałtyckiego, uczestnicy przeszli wzdłuż dopływu rzeki Niemen, która dociera do Wilna. Podczas spaceru można było zobaczyć skarby ziemi – rzadkie minerały z okresu kredowego, a wszystko to w magicznym krajobrazie wciąż otoczonym lodem i śniegiem oraz usianym małymi wodospadami. Podczas wycieczki geolog powiedział, że nie może przysiąc, że człowiek jest winny zmianom klimatu, ale z pewnością zbytnio eksploatuje planetę i jednocześnie wypełnia ją plastikiem, który możemy znaleźć na własnym talerzu ze względu na łańcuch pokarmowy. To doświadczenie w niedostępnym buszu, było bardzo cenne i pełne nowych odkryć.
W drodze powrotnej zwiedzono zamek w Trokach, słynącym z gotyckiej architektury i położenia na wyspie na najgłębszym litewskim jeziorze Galve.
Ostatnim dniem działań była wizyta w Ministerstwie Środowiska oraz spotkanie na temat budowania komunikacji klimatycznej w kontekście politycznym.
Trzech członków Wydziału Komunikacji Strategicznej Ministerstwa Środowiska Republiki Litewskiej: Loreta Pilkienė (Kierownik Wydziału), Aistė Gadliauskaitė (Starszy Specjalista ds. Komunikacji Wydziału) i Justina Maslinskaitė (Doradca Wydziału) przedstawiły raport na temat komunikacji i pracy Ministerstwa oraz organizowanych kampanii informacyjnych. Integrowanie przekazywanych informacji w różnych mediach społecznościowych ze stroną wizualną sprawia, że są bardziej przystępne dla odbiorców. Komunikacja odbywa się przez internet, procesy legislacyjne oraz konsultacje społeczne i spotkania prezentujące kluczowe działania Ministerstwa. Następnie pojawiły się pytania od uczestników. Ze spotkania wyłoniły się również konteksty kulturowe – zakończenie nazwisk na -kaitė oznacza, że kobieta nie jest zamężna, a -kienė oznacza, że kobieta jest mężatką. Dodano też, że tradycja ta zanika.
Po ciekawej sesji uczestnicy przenieśli się do Ministerstwa Rolnictwa na spotkanie na temat skutecznej komunikacji – jak dotrzeć do rolników. Wzięli w nim udział Kristina Simonaitytė (doradca Ministerstwa Klimatu i Środowiska) oraz Saulius Jarmalis (doradca Ministerstwa Klimatu i Środowiska ds. komunikacji strategicznej), którzy zrelacjonowali praktyki stosowane przez ministerstwo w poszukiwaniu równowagi pomiędzy potrzebami rolników i ochrony środowiska. Tutaj również pojawiła się seria pytań i odpowiedzi od przedstawicieli organizacji uczestniczących w projekcie.
Po południu odbyła się prezentacja i dyskusja: „Praca ze społecznościami lokalnymi nad komunikacją klimatyczną”; wszyscy uczestnicy przenieśli się do parku Sapiegos, w którym mieści się Miesto Laboratorija. Na początku pokazano nam ponowne wykorzystanie przedmiotów (w tym miejscu stara się nie kupować niczego nowego, tylko wykorzystywać to, co zastanę) oraz uprawy hydroponiczne. Obiad został przygotowany wewnątrz konstrukcji. Po tym, jak jeden z aktywistów wyjaśnił, jak narodziła się ta organizacja, jak działa, a przede wszystkim jak można żyć bez odpadów i jak dbać o rośliny nawet przy braku odpowiedniego terenu. Pokazano uprawy truskawek, pomidorów i wielu innych warzyw. Zainteresowaniem uczestników cieszyła się zabawa edukacyjna, której przebieg został udokumentowany – oprócz nieodłącznym elementem edukacji ekologicznej projekt “Click on T” może być rozwijany i może stanowić podstawę nowych projektów.
Na zakończenie uczestnicy podzielili się na grupy, z których każda składała się z członków różnych narodowości, aby sporządzić podsumowanie poprzednich etapów projektu oraz spotkania na Litwie, aby stworzyć listę dobrych praktyk, które mają zostać przedstawione w kwietniu w Brukseli. Następnie przedstawiciel każdej grupy odczytał pomysły, które zostaną zebrane w dokumencie końcowym. W jednej z grup podkreślono potrzebę edukacji ekologicznej dla dorosłych skupionej na byciu uczciwym i prawdomównym, aby nie wywoływać rozczarowań lub pobudzać wygórowanych oczekiwań.
Na koniec wręczono certyfikaty uczestnictwa i nastąpiło uroczyste pożegnanie.
Oprócz dwudziestu uczestników, którzy uczestniczyli w tym etapie projektu bezpośrednio, działania śledzone były również online przez dziesięciu przedstawicieli organizacji partnerskich projektu, którzy nie mieli możliwości przyjazdu na Litwę.
Wszyscy uczestnicy projektu (Socialiniu investiciju valdymo centras z Litwy, Fondazione Toscana Sostenibile z Włochy, Asociatia Pro-Xpert z Rumunii, Centrum Edukacji i Badan Społecznych z Polski, Federacion EFA Galicia z Hiszpania) dostarczyli bodźców, aby chronić nasze środowisko przed nieodwracalnymi katastrofami klimatycznymi .
Carla Sabatini z Fondazione Toscana Sostenibile komentuje to doświadczenie w taki sposób: „Jesteśmy bardzo zadowoleni z tych czterech dni, które były bardzo intensywne, ale także bardzo produktywne.
Uwagi końcowe: decyzja o udziale w tym LTT była trudna ze względu na ograniczenia związane z pandemią, została jednak podjęta ze szczególną ostrożnością ze względu na sytuację na Ukrainie. Podobnie jak we Włoszech, tak i na Litwie istnieje silna solidarność z narodem ukraińskim, co dawało wszystkim uczestnikom poczucie przynależności do czegoś większego. Były to cztery dni pełne słońca w kraju, który zgodnie z powszechnym przekonaniem miał przyjąć swoją nazwę, Lietuva (Litwa), od słów lyti (padać) i lietus (deszcz). Mamy nadzieję, że to słońce i wynikający z niego ciepły klimat nie są spowodowane zmianami klimatycznymi wywołanymi przez człowieka!
